Wielu Klientów zadaje nam pytanie: czy można uzyskać rozwód, jeśli współmałżonek cierpi na chorobę psychiczną? To temat, który budzi wątpliwości, bo choroba psychiczna kojarzy się z bezradnością i brakiem odpowiedzialności. Prawo jednak nie zamyka drogi do rozwodu – stawia jedynie dodatkowe warunki.
Sąd rozpatrujący sprawę najpierw bada, czy nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego (emocjonalnego, fizycznego i gospodarczego). Sprawdza także, czy orzeczenie rozwodu będzie zgodne z zasadami współżycia społecznego. Sama choroba nigdy nie jest automatyczną i autonomiczną przyczyną rozwodu, ale może być czynnikiem, który pogłębia rozłam w związku.
Przesłanki rozwodu z osobą chorą psychicznie
Aby sąd orzekł rozwód, muszą być spełnione trzy podstawowe przesłanki:
- całkowity brak więzi uczuciowej,
- ustanie więzi fizycznej,
- ustanie wspólnoty gospodarczej.
W przypadku małżonka zmagającego się z chorobą psychiczną ważne jest także to, czy choroba nie sprawi, że rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Czyli mówiąc prościej, czy nie pozostawi chorego małżonka w sytuacji skrajnie niesprawiedliwej i bez pomocy. Decydując się na małżeństwo, małżonkowie przyjmują na siebie obowiązek opieki nad drugim małżonkiem na wypadek choroby lub niepełnosprawności.
Rozwód z winą czy bez winy?
To jedno z najczęstszych pytań naszych Klientów. Choroba sama w sobie nie oznacza winy za rozpad małżeństwa. To okoliczność obiektywna i trudno z nią dyskutować. Zasadniczo nie można przypisać winy za rozwód osobie, która cierpi np. na schizofrenię, depresję czy zaburzenia afektywne, gdyż nie jest to zawinione zachowanie, lecz stan zdrowia, na który zasadniczo nie miała wpływu.
Wyjątkowo sąd może uznać, że małżonek dotknięty chorobą „ponosi winę” za rozpad małżeństwa, jeśli o chorobie wiedział przed ślubem i z premedytacją ukrył ten fakt przed drugą stroną. To istotne, zwłaszcza, że przed ślubem cywilnym w USC narzeczeni składają oświadczenia o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa. A przed ślubem kościelnym/konkordatowym ksiądz pyta przyszłych małżonków wprost czy w rodzinie były przypadki choroby psychicznej i czy narzeczeni są przekonani o własnym zdrowiu psychicznym (czy mają zdolność do rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich, czy nie cierpią na przewlekłe lub dziedziczne choroby, o których wzajemnie nie wiedzą, czy nie nadużywają alkoholu lub innych środków odurzających).
W takich przypadkach sądy jednak czasami orzekają rozwód z przyczyn leżących po stronie chorego małżonka, a nie wprost z jego winy.
Jednak w niektórych sytuacjach sąd może orzec winę zdrowego małżonka, jeśli ten np. porzucił chorego czy zachowywał się wobec niego rażąco nielojalnie. Z kolei możliwe są też sytuacje neutralne – rozwód bez orzekania o winie, który nierzadko usprawnia całą procedurę i zmniejsza napięcia.
Alimenty dla chorego małżonka po rozwodzie
To bardzo ważny element, który często jest pomijany. Jeżeli małżonek niezdolny do pracy z powodu choroby psychicznej po rozwodzie pozostaje bez środków do życia, sąd może przyznać mu alimenty.
Wysokość alimentów zależy od:
- usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (czyli tego, ile pieniędzy realnie potrzebuje na życie i leczenie),
- możliwości finansowych drugiego małżonka.
Nasze doświadczenie pokazuje, że sądy podchodzą do tego zagadnienia indywidualnie, a dobrze przygotowana argumentacja prawna potrafi znacząco wpłynąć na ostateczne rozstrzygnięcie.
Choroba psychiczna przed ślubem a po ślubie – różnica w ocenie
Ciekawą kwestią jest moment ujawnienia choroby.
- Choroba przed ślubem – jeśli jedna ze stron wiedziała o stanie zdrowia partnera, a mimo to zdecydowała się na małżeństwo, sąd często uznaje, że zaakceptowała ewentualne trudności.
- Choroba po ślubie – w takim przypadku zdrowy małżonek ma mocniejsze argumenty do wykazania, że dalsze trwanie małżeństwa jest niemożliwe i nie do zniesienia.
To subtelne różnice, które mają jednak ogromne znaczenie przed sądem. Dlatego wsparcie profesjonalnego pełnomocnika jest tu kluczowe.
Jak wygląda procedura rozwodowa z osobą chorą psychicznie?
Praktyka sądowa pokazuje, że takie sprawy bywają bardziej wymagające pod względem dowodowym. Często konieczne jest powołanie biegłego psychiatry czy psychologa, którzy opiniują efekty choroby na funkcjonowanie małżeństwa.
Podpisując pełnomocnictwo profesjonalnemu prawnikowi, Klient nie musi samodzielnie mierzyć się z formalnościami: od przygotowania pozwu rozwodowego, przez kompletowanie dowodów, po reprezentację w sądzie. To ogromna ulga – szczególnie wtedy, gdy sprawa dotyczy tak wrażliwego obszaru.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy prawnika?
Rozwód sam w sobie to emocjonalnie trudne doświadczenie. Jeśli w tle pojawia się choroba psychiczna, sprawa staje się jeszcze trudniejsza. Warto wtedy mieć po swojej stronie prawnika, który nie tylko zna przepisy i procedury, ale także potrafi przeprowadzić przez całą sprawę ze spokojem i profesjonalizmem.
W naszej kancelarii w Warszawie pomagamy Klientom przejść przez rozwód krok po kroku – tłumaczymy zawiłości prawne w prosty sposób, dbamy o interes Klienta i jego poczucie bezpieczeństwa.
Podsumowanie
- Rozwód z osobą chorą psychicznie jest możliwy, ale wymaga spełnienia określonych przesłanek.
- Choroba nie oznacza automatycznej winy w rozwodzie.
- Alimenty dla chorego małżonka są częstą konsekwencją orzeczenia rozwodu.
- Moment ujawnienia choroby (przed lub po ślubie) ma znaczenie w ocenie sądu.
- Profesjonalny prawnik to nieocenione wsparcie – zarówno pod względem merytorycznym, jak i emocjonalnym.
Umów się na konsultację! Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie prawa rodzinnego, a wszystko z poszanowaniem uczuć naszych Klientów, pełną troską i empatią.
